Borderline Kişilik Bozukluğu Tipleri: Belirtiler ve Etkiler
Borderline kişilik bozukluğu, semptomlarına göre farklı tiplere ayrılabilecek bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından tanımlanan borderline kişilik bozukluğu tipleri şunlardır:
- Dürtüsel Tip: Dürtüsel tip borderline kişilik bozukluğu, duygusal dengesizlikle kendini gösterir. Bu tipte, dürtü kontrolünün eksik olduğu sıkça görülür. Birey, agresif ve öngörülemeyen davranışlar sergileyebilir.
- Kenarlık Çizgisi Tipi: Kenarlık çizgisi tipi borderline kişilik bozukluğunda, dürtüsel tipin semptomlarına ek olarak, kronik bir boşluk hissi, kararsız ilişkiler ve karmaşık benlik algısı gibi belirtiler de görülebilir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Hangi Problemlere Yol Açabilir?
Borderline kişilik bozukluğu genellikle diğer ruh sağlığı sorunlarıyla birlikte ortaya çıkar. Bu durum, sadece psikolojik sorunlarla sınırlı değil, aynı zamanda yeme bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı gibi fiziksel sağlık sorunlarına da neden olabilir.
Kişinin dürtüsel davranışları ve düzensiz tüketim alışkanlıkları, alkol ve uyuşturucu madde sorunlarını tetikleyebilir. Aynı zamanda, sosyal ilişkilerde zorluklar yaşanabilir ve mesleki istikrarsızlık görülebilir.
Borderline kişilik bozukluğu olan bireyler, kendilerine zarar verme eğilimindedirler. Bu nedenle, utangaçlık duygusu nedeniyle sosyal hayatlarını sınırlayabilirler ve sık sık yaralarını açıkça gösterebilecek kıyafetlerden kaçınabilirler.
Borderline Kişilik Bozukluğu Nasıl Teşhis Edilir?
Borderline kişilik bozukluğu teşhisi genellikle psikiyatristler tarafından konulur. Psikiyatristler, hastanın yaşam hikayesini inceledikten sonra duygusal semptomlara odaklanırlar. Ayrıca, borderline kişilik bozukluğu belirtilerinin varlığını belirlemeye çalışırlar. Borderline kişilik bozukluğu tanı kriterleri şunları içerebilir:
- Terk edilme korkusuna karşı aşırı hassasiyet
- İdealleştirme ve devalüasyon eğilimi
- Kimlik bunalımı
- Potansiyel olarak zarar verici dürtüsellik
- Tekrarlayan intihar düşünceleri, tehditleri veya davranışları
- Kronik boşluk hissi
- İlişkilerde istikrarsızlık
- Öfke yönetiminde zorluklar
- Geçici stres nedeniyle paranoyak düşünceler
Borderline kişilik bozukluğu tanısı, hastanın bu belirtilerden en az beşini taşıması gerektiği durumlarda konur.
Borderline Kişilik Bozukluğu Testi
Borderline kişilik bozukluğu testleri genellikle uzman psikologlar veya terapistler tarafından uygulanır. Bununla birlikte, bu rahatsızlık hakkında daha fazla bilgi edinmek ve kendinizi anlamak için tasarlanmış online borderline kişilik testleri de bulunmaktadır. Ancak bu test sonuçları kesin tanı koymak yerine rehberlik sağlar. Kesin tanı için uzman bir psikiyatrist veya psikologla görüşmek önemlidir.
Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi: Yolculuk ve Destek
Borderline kişilik bozukluğu, bireyin duygusal ve davranışsal zorluklar yaşadığı bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Ancak bu zorlu süreçte, uygun tedavi ve destekle kişinin yaşamını yönetmesi ve daha iyi bir yaşam kalitesi elde etmesi mümkündür.
Tedavi Yaklaşımları
Borderline kişilik bozukluğu tedavisi, psikoterapi (konuşma terapisi) temellidir. Terapist, bireyin ihtiyaçlarına en iyi uyacak terapi türünü seçer. Tedavi süreci aşağıdaki yaklaşımları içerebilir:
- Diyalektik Davranış Terapisi (DDT): Bu terapi, duygusal düzenlemeyi öğretir ve kendine zarar verme eğilimini azaltmaya odaklanır.
- Şema Odaklı Terapi:*Olumsuz yaşam kalıplarını anlamada yardımcı olur ve sağlıklı ihtiyaçları belirlemeyi teşvik eder.
- Zihinselleştirme Temelli Terapi (MBT): Düşünce ve duyguları anlamlandırmada ve alternatif bakış açıları geliştirmede yardımcı olur.
- Duygusal Öngörülebilirlik ve Problem Çözme için Sistem Eğitimi:*Aile üyeleri ve diğer önemli kişileri tedavi sürecine dahil eder.
- Aktarım Odaklı Psikoterapi: Kişinin duygusal sorunlarını ve ilişkilerdeki zorlukları anlamasına yardımcı olmayı amaçlar.
İlaç Tedavisi
Borderline kişilik bozukluğunu tedavi etmek için spesifik bir ilaç bulunmasa da, eşlik eden semptomları kontrol altına almak için ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, anksiyete, depresyon veya dürtüsel davranış gibi semptomları yönetmeye yardımcı olabilir. İlaç tedavisi, bir uzmanın gözetiminde ve tavsiyeleri doğrultusunda uygulanmalıdır.
Hastanede Tedavi
Bazı durumlarda, bireyin güvenliği tehlikede olduğunda, hastaneye yatış gerekebilir. Hastane tedavisi, kişinin kendine zarar verme eğilimini kontrol altına alabilir ve intihar düşünceleri ile mücadele edebilir.
Kişisel Sorumluluk ve Destek
Borderline kişilik bozukluğuyla başa çıkmak için bireylerin kişisel sorumlulukları vardır:
- Kendisini suçlamamalı, ancak tedaviye sadık kalmalıdır.
- Rahatsızlığı hakkında bilgi edinmeli ve tetikleyici faktörleri anlamaya çalışmalıdır.
- Kriz anlarında ne yapılacağına dair bir plan geliştirmeli ve yakın çevresini tedavi sürecine dahil etmelidir.
- Madde kullanımı sorunu varsa, bu sorunu tedavi etmelidir.
- Sağlıklı bir yaşam tarzını sürdürmeli, başa çıkma becerilerini geliştirmeli ve duygusal yönetim tekniklerini öğrenmelidir.
- Kendisini anlayabilen ve destekleyen insanlarla iletişim kurmalıdır.
Borderline kişilik bozukluğu olan kişilerin uzman bir akıl sağlığı profesyonelinin yardımına başvurması önemlidir. Tedavi süreci zaman alsa da, kişinin yaşam kalitesini artırmak ve semptomları kontrol altına almak mümkün olabilir. Bu süreçte, sabır ve destek büyük bir rol oynar.
