D vitaminin yararları nelerdir?
Vitaminler insanların hayati fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için katalizör ve düzenleyici olarak vücutta bulunması gereken organik bileşiklerdir. Genel olarak yağda çözünebilen vitaminler olan A, D, E, K vitaminleri ve suda çözünebilen vitaminler olan B ve C vitaminleri olmak üzere iki başlık altında sınıflandırılır. Vitaminlerin büyük bir kısmı vücudumuza besinler yoluyla dış kaynaklardan temin edilse de D vitamini gibi vücutta sentezlenebilen az sayıda vitamin de bulunmaktadır.
D vitamini yağda çözünebilen bir vitamindir. Vücuda fayda sağlayacak miktarda D vitaminin önemli bir kısmı güneşten gelen ultraviyole (UV) ışınlarının etkisi ile vücudumuzda sentezlenmektedir. D vitaminini diğer vitaminlerden ayıran en önemli özelliği hormon benzeri işlev göstermesidir. Hormonlar vücutta hücreler tarafından sentezlenebilen kimyasal maddelerdir ve D vitamini, vitamin olarak adlandırılsa da, vücutta sentezlenebiliyor olması aslında D vitaminin bir hormon olduğunu göstermektedir. D vitamini vücutta kalsiyum ve fosfor metabolizması başta olmak üzere birçok fonksiyonda söz sahibidir. D vitamininin vücutta yeterli seviyede olmaması kemik hastalıklarına otoimmün hastalıklara ve daha birçok hastalığa sebep olabilmektedir.
D Vitamini İçeren Besinler Nelerdir?
Vücudun D vitamini ihtiyacının %80-90 oranındaki büyük çoğunluğu derinin ultraviyole B (UV-B) ışınlarına doğrudan temasıyla deride sentezlenir. D vitamini somon, uskumru gibi yağlı balıklar, karaciğer ve yumurta sarısı gibi besinlerde doğal olarak bulunsa da eğer besinin içine ek olarak D vitamini katılmadıysa vücudumuzun ihtiyacını karşılamaya diyetle alınan D vitamini miktarı yetersiz gelmektedir. Amerika, Kanada gibi ülkelerde besin yoluyla D vitamini alımını artırmak, D vitamini eksikliğini azaltmak ve kontrol altında tutmak adına süt, soya sütü, margarin ve meyve suyu gibi gıdalara D vitamini takviyesi uygulanmaktadır.
Yapılan bazı çalışmalar, el, yüz ve ayakların doğru zamanda ve yeteri kadar güneş ışınlarıyla temas etmesinin, vücudun ihtiyacı olan D vitaminini karşılamada yeterli olacağını göstermiştir. Ancak güneşle temasın doğrudan, arada bir engel olmadan gerçekleşmesi gerekmektedir.D vitamini Sentezlemeyi Neler Etkiler?
Cam arkasından, tül perde arkasından ve güneş koruyucu faktör kullanımı, güneş ışınlarından faydalanmayı azaltmakta, D vitamini sentezini olumsuz etkilemektedir.Bunun yanı sıra, yıl içinde yaşanan mevsim değişiklikleri ve bulunulan coğrafi konuma bağlı olarak, güneş ışınlarının etkisi ile deride sentezlenen D vitaminini miktarı farklılık gösterebilmektedir. Yani başlıca D vitamini kaynağımız güneştir ve UV-B ışınlarına cildin doğrudan teması D vitamini sentezi için oldukça önemlidir.
Dr. Öğr. Üyesi Lutfiye Karcıoğlu Batur
