Nevrotiklik: Duygusal Zorluklar ve Kişilik Bozuklukları
Nevrotik kişilik bozukluğu, duyguları düzenlemede ve sakin kalmada güçlük çeken bir ruh sağlığı sorunudur. McGill Üniversitesi'nden bilim insanları, nevrotik kişilik bozukluğunun belirtilerini tanımlayarak, bu durumun kişilerarası ilişkilerde sorunlara yol açabileceğini göstermiştir.
Nevrotiklik Nedir?
Nevrotiklik ve psikotiklik, kişilik yapısını açıklamak için kullanılan terimlerdir. Psikotik, bireylerin içgörü eksikliği ile karakterizedikleri durumu ifade eder. Nevrotiklik ise daha hafif bir durumdur ve günlük yaşamda daha az soruna neden olur. Nevrotik bireyler, gerçeklik algılarını kaybetmezler ancak içgörüleri sınırlıdır, yani kendi davranışlarını fark etmekte zorlanabilirler.
Nevrotik Kişilik Özellikleri:
- Sert ve uzlaşmaya kapalı davranışlar sergilerler.
- Stres yönetiminde zorlanabilirler.
- Anksiyete ve bunalma hissine karşı savunmalar geliştirirler.
- Duyguları yönetmede güçlük yaşarlar.
- Çevreleriyle uyum sağlamakta zorlanabilirler, ancak uyumları tamamen bozulmamıştır.
- Psikoza kıyasla daha işlevseldirler.
- Tehlike olmamasına rağmen yoğun nevrotik kaygı ve aşırı tepkiler gösterebilirler.
- Diğer psikolojik rahatsızlıklar genellikle eşlik eder.
Nevrotik Belirtiler:
- Normalde sergilenen davranışlarda değişiklik.
- Yoğun nevrotik kaygı yaşama.
- Panik bozukluk belirtilerini gösterme (kalp çarpıntısı, nefes darlığı, sıcak-soğuk basması).
- Normal günlük yaşantısını sürdürmede zorlanma.
- Kişilerarası ilişkilerde zorlanma.
- Duygularını olağanın dışında yoğun bir şekilde yaşama.
- Duygularını düzenlemekte zorlanma.
- Sigara, alkol ve madde kullanımına eğilim.
- Kontrol edilemeyen durumlar için başkalarını suçlama.
- Saldırgan veya düşmanca davranışlar sergileme.
Nevrotik Kişilik Bozukluğu Nedenleri:
- Kaygı: Nevrozlar, çevresel ve genetik etkenlere dayanır. Yoğun kaygı, nevrotik kişilik özelliklerini tetikleyebilir.
- Beyin Fonksiyonu: Yapılan araştırmalar, nevrotik kişilik özelliklerinin yüksek olduğu bireylerin lateral prefrontal kortekslerinde düşük aktiviteye sahip olduğunu göstermiştir.
- Çocukluk Çağı Travması: Erken yaşlarda maruz kalınan travmatik deneyimler, nevrotik kişilik bozukluğunu etkileyebilir.
- İklim: İklim koşulları, duygu durumunu ve kaygı düzeyini etkileyebilir. Kuzey ülkelerindeki depresyon oranlarıyla ilgili araştırmalar, iklimin nevrotik kişilik özelliklerini etkileyebileceğini göstermektedir.
- Cinsiyet: Kadınların genellikle erkeklere oranla daha fazla nevrotik kişilik özelliği gösterdiği gözlemlenmiştir.
- Evrimsel Yatkınlık: Tehlikeye karşı duyarlı olmanın hayatta kalma açısından avantaj sağladığı düşünülmekte ve bu, nevrotik kişilik özelliklerini etkileyebilir.
Nevrotik Kişilik Bozukluğuna Eşlik Eden Hastalıklar:
- Anksiyete Bozuklukları
- Somatoform Bozukluklar
- Depresyon ve Duygudurum Bozuklukları
- Dissosiyatif Bozukluklar
- Obsesif Kompulsif Bozukluk
Nevrotik Kişilik Bozukluğu ve Psikoterapiler:
Nevrotik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler için psikoterapi, sosyal destek ve uygun terapötik yaklaşımlar önemlidir. Davranışçı yöntemler ve Bilişsel Davranışçı Terapi, nevrotik kişilik özelliklerine yönelik işlevsel çalışmalar gerçekleştirmektedir. Online psikoterapi süreci icin bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Psk. Sabiha Gökçen Saygılı
Psk. Sabiha Gökçen Saygılı
